Nietolerancja laktozy u niemowlęcia

Nietolerancja laktozy u niemowlęcia

Z nietolerancją laktozy u niemowląt boryka się coraz więcej rodziców i lekarzy. Teoretycznie dzieci, które nie potrafią trawić tego cukru, jest coraz więcej, jednak zastanówmy się, czy pod ten termin nie są podciągane zupełnie inne problemy z układem trawiennym. Tym bardziej że laktoza stanowi ponad 98% węglowodanów w mleku kobiecym. Wychodzi na to, że natura musiałaby zrobić duży błąd. A może duża ilość żywności przetworzonej, zanieczyszczenia lub wcześniactwo to czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia nietolerancji.

Laktoza co to jest? Niewiele osób wie co to laktoza, dopóki jego dziecko nie ma problemów z trawieniem. Jest to cukier, który występuje w mleku kobiecym, krowim, kozim i produktach mlekopochodnych. Zawarta laktoza w mleku matki jest niezbędna w rozwoju dziecka szczególnie na samym początku jego życia. W układzie pokarmowym wraz z resztą składników pokarmowych trawiona jest laktoza w czym bierze udział enzym laktaza. Przez jego brak powstaje rzekoma alergia na cukier – laktozę.

Nietolerancja laktozy u niemowląt – przyczyny

  • u wcześniaków – nietolerancja laktozy u dzieci przedwcześnie urodzonych ma charakter przejściowy i ustępuje, kiedy układ pokarmowy zacznie produkować enzym trawiący ten cukier. Postępowanie polega na czasowym karmieniu mieszankami mlekozastępczymi lub podawaniu laktazy.
  • wrodzony niedobór laktazy – objawy nietolerancji laktozy u noworodka pojawiają się już po pierwszym karmieniu lub w ciągu pierwszych dziesięciu dni życia dziecka.
  • nietolerancja laktozy u noworodka może mieć też charakter wtórny – dochodzi do niej, kiedy uszkodzone zostały kosmki jelitowe i nabłonek jelit w przebiegu chorób takich jak martwicze zapalenie jelit, celiaki, choroby Leśniewskiego- Crohna, lambliozy. Tkanki produkujące laktazę mogą zostać zniszczone po zastosowaniu antybiotykoterapii, chemioterapii, a także niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
  • naturalny proces stopniowego wygaszania – niemowlęta i dzieci produkują dużo enzymu rozkładającego laktozę, jednak im bardziej mleko w diecie dziecka jest zastępowane przez po karmy stałe, tym mniej jest tego enzymu w układzie pokarmowym. Jest to naturalny proces. W takim przypadku nagłe spożycie dużej ilości produktów bogatych w ten cukier może dać objawy nietolerancji laktozy u niemowlaka.
  • nietolerancja laktozy u niemowląt pojawia się czasem, kiedy dziecko dużo je i dużo przybywa na wadze. Prawdopodobnie ma wtedy niewystarczającą ilość laktazy w stosunku do wypijanego mleka. Wtedy można spróbować karmić dziecko mniejszymi porcjami.

Nietolerancja laktozy u niemowląt – objawy

Najtrudniejszy w diagnozowaniu i leczeniu niemowląt jest fakt, że nie powiedzą one o swoich dolegliwościach. Możemy tylko obserwować i próbować wywnioskować, jaka jest przyczyną ich płaczu. Jedyne, co mama i tata potrafią stwierdzić od razu, to że płacz jest sygnalizowaniem bólu i dyskomfortu. Kiedy pojawi się nietolerancja laktozy u noworodka objawy pojawiają się w ciągu trzech godzin od spożycia posiłku. Najczęściej jest to ból brzucha, wymioty, biegunka, kopanie nóżkami. Doraźnie można podać sineticon lub disimeticon, jednak jeżeli sytuacja będzie się powtarzała, należy wykonać dokładną diagnostykę. Jeżeli pojawi się niedobór laktazy i niedobór enzymów trawiennych — objawy powinny być impulsem do szukania bezpośredniej ich występowania. Taki stan przeciąża układ pokarmowy i utrudnia wchłanianie składników odżywczych, dlatego nie powinniśmy walczyć jedynie z objawami a z czynnikiem powodującym dolegliwości. Gdy diagnozowana jest nietolerancja laktozy u niemowlaka objawy skórne nie występują. Świąd, wykwity skórne na twarzy są objawem alergii, która wymusza odpowiedź na układzie immunologicznym. Alergia na laktozę występuje bardzo rzadko. Najczęściej mamy do czynienia z nietolerancją, czyli niewystarczającą ilością laktazy w organizmie. Potocznie mówi się: uczulenie na laktozę – objawy jednak ograniczają się do dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Często również wymieniając objawy uczulenia na laktozę mamy na myśli nietolerancję tego cukru.


Jak rozpoznać nietolerancję laktozy u niemowląt
?

Kiedy zaobserwujemy, że dziecko jest niespokojne po jedzeniu, płacze, pręży się i nerwowo rusza nóżkami możemy być pewni, że przyczyną są problemy z trawieniem. Kiedy do tych sygnałów dojdą nasilone wzdęcia i gazy, biegunka, wymioty, ulewania, przelewania w jelitach, najprawdopodobniej jest to nietolerancja laktozy u dzieci. Czasem wynika ona z niedojrzałości układu pokarmowego, niekiedy jednak ich przyczyną jest nietolerancja laktozy. U niemowląt najczęściej eliminuje się mleko z laktozą i obserwuje reakcje organizmu. Jeżeli objawy ustąpią, najprawdopodobniej trafiliśmy z diagnozą. Można również zbadać pH kału. Krew utajona, która pojawia się w stolcu, również może świadczyć o tym, że układ pokarmowy nie radzi sobie z trawieniem tego cukru. U starszych dzieci wykonuje się badania takie jak test wodorowy, test oddechowy, test doustnego obciążenia laktozą, badanie aktywności laktazy w bioptacie jelita cienkiego. To jedyny test na nietolerancje laktozy u niemowląt, który można wykonać już od pierwszych dni życia. Badanie genetyczne na obecność polimorfizmu genu LCT. U najmniejszych dzieci stosuje się najczęściej eliminacje z prowokacją, czyli odstawia się mleko z laktozą na dwa tygodnie i następnie podaje się znów mleko laktozowe. Jeżeli w trakcie odstawienia nie występowały objawy nietolerancji laktozy u niemowląt, a po spożyciu mleka laktozowego znów się pojawiły mamy diagnozę.


Nietolerancja laktozy a karmienie piersią

Nietolerancja laktozy u niemowlaka nie ustąpi po eliminacji tego cukru z diety karmiącej piersią mamy. Nie rozwiąże to problemu. Tutaj trzeba wgłębić się trochę w procesy fizjologiczne świeżo upieczonej mamy. Produkty mleczne spożyte przez mamę, w których występuje laktoza, są trawione w jej organizmie i przetwarzane na energię. Natomiast pod wpływem hormonów w gruczołach piersiowych tworzy się mleko z laktozą, które jest wypijane przez niemowlę. Inaczej sytuacja wygląda, jeżeli matka ma alergie na jakikolwiek pokarm np. mleko i nie wyeliminuje go z diety. Wtedy objawy alergii takie jak bóle brzucha, wysypka mogą pojawić się i u dziecka, ponieważ pokarm kobiecy w tej sytuacji będzie zawierał dużą ilość przeciwciał. Co więcej matka może nie zauważyć, że jest uczulona na jakiś produkt, natomiast dziecko będzie miało objawy alergii.

Czym karmić niemowlę z nietolerancją laktozy?

Kiedy dziecko ma potwierdzoną badaniami nietolerancję laktozy, rodzicom pozostaje karmienie preparatami mleko zastępczymi – to tzw. mleko bez laktozy dla dzieci, które zawiera wszystkie niezbędne składniki odżywcze. W przypadku potwierdzonej nietolerancji dziecko powinno być pod opieką poradni żywienia, skąd można dostać specjalne mieszanki. Część dzieci z problemami trawiennymi bardzo wolno przybiera na wadze. W takich przypadkach opieka poradni nie tylko zapewni odpowiednie postępowanie, ale również koszty ponoszone przez rodziców będą dużo mniejsze. Mleka bez laktozy dla niemowląt o podwyższonej kaloryczności mogą kosztować kilkaset złotych bez recepty. Taki sposób odżywiania stosuje się do około 6 miesiąca życia, potem należy wprowadzać pokarmy stałe. Produkty mleczne u zdrowych dzieci wprowadza się około 6 miesiąca. Rodzice muszą się nagłowić jak zastąpić je w diecie. Tutaj z pomocą przychodzą wszelkiego rodzaju książki kucharskie z przepisami na dania bez laktozy. Mleko dla dzieci bez laktozy to np. mleko kokosowe, ryżowe, migdałowe. Mleko sojowe nie jest zalecane w diecie małego dziecka, ze względu na to, że soja jest obecnie mocno zmodyfikowana genetycznie. Jeszcze jakiś czas temu mleko na bazie soi było jedynym mlekiem dla niemowląt bez laktozy, które miały na nią nietolerancje. Gdy u starszych dzieci pojawi się nietolerancja laktozy leki, jakie możemy stosować to laktaza – enzym rozkładający ten cukier. Wtedy mogą one jeść produkty mleczne, jednak nadal trzeba obserwować reakcje organizmu. Tabletki na nietolerancje laktozy nie są wskazane dla niemowląt.